ابزار رایگان وبلاگ

تماس با ما نمودار رفاقت :: نشریه قطعه گمشده

اسلایدر

طبقه بندی موضوعی

۵ مطلب با موضوع «نشریه قطعه گمشده :: نمودار رفاقت» ثبت شده است

لوگو نشریه قطعه گمشده

آفت زدایی از رفاقت

آنکه از نعمت دوست محروم است، مذموم است؛ اما آفات دوستی، با آداب درست باید درمان شود. هرچند طبابت در امر حساس و پراحساس رفاقت، پر از ظرافت است، اما راهکار اصلی هر یک از آفات بدین قرار است:

اصل آفت

آفت زدایی!

افراط در رفاقت (رفیق، نه‌تنها جای همه را می‌گیرد، بلکه ذهن را هم کاملاً اشغال می‌کند.)

رابطه دین، محبت و اخوت، انکارنشدنی است؛ اما نباید دوستی که باید مایه رشدمان شود، مانع آن شود. افراط اصل حکمت رفاقت که تعالی و رشد و بهینه شدن است را زیر سؤال می‌برد. باید مدیریت زمان و توان کرد؛ «گُلِ وقت» را برای رفیق بگذارید، نه «کلِّ وقت» را.

تفریط در رفاقت (هزینه کافی نکردن برای حفاظت از رفاقت؛ هزینه زمانی، عاطفی،

ریالی و...)

هر امر بهاداری، نیازمند نگهداری است. باید برای رفاقت هزینه معقول و متناسبی کرد؛ نه‌تنها برای شروع رفاقت، که برای استمرار و تازه نگه‌داشتنش باید از مال و جان و احساسات خرج کرد. خرج کردن برای رفاقت، سرمایه‌گذاری درازمدت با بهره بالاست، و البته باید باتدبیر و تقسیم وقت و توان و امکان باشد.

رقابت در رفاقت + انحصار در رفاقت (چشم این را نداشته باشیم که رفیق ما، با غیر ما هم بگو-بخند داشته باشد.)

هم ما، و هم دوست ما، برای جامعیت و رشد بیشتر، نیازمند تعامل اجتماعی مثبت و سازنده‌ایم و باید با طیف وسیعی از سلائق و علائق مردم، در تماس باشیم تا از وظیفه عمومی‌مان، غفلت نکنیم. اگر دوستمان را دوست داریم، نباید مانع رشدش شده و او را به خودمان محدود و منحصر کرده و اجازه رشد و معاشرت با دیگران را از او سلب کنیم. بازهم راه چاره در برنامه‌ریزی کافی و وافی است!

خطوات شیطان (شیطان که اصلاً چشم دیدن یک تعامل صحیحِ شرعی و اخلاقی را ندارد، از حربه معروفش بهره می‌برد: وسوسه و انحراف.)

آفت زدایی رفاقت از این سم مهلک و دشمنِ کارکشته، خیلی مراقبت فردی و جمعی می‌طلبد؛ اما اگر در معرض چنین آفتی قرار گرفتیم، نباید اصل رفاقت را قربانی کنیم؛ راه‌حل‌های مناسبی در کتب اخلاقی هست که اهم آن در تزکیه نفس و مرابطه خلاصه می‌شود. مراقبه شخصی، مراعات‌های مضاعف در احکام و روابط، دقت در واجبات و محرمات، اختصاص وقت ویژه به مستحبات،و... معجزه می‌کند.

بی‌توجهی به سطوح ارتباط و بقیه مردم (چنان محدود به رفقا شویم که از عامه و بقیه غفلت کنیم.)

رفاقت و تعامل و مدارا با مردم، سه سطح دارد:

  1. سطح جانی و ایمانی: آن‌هایی که محرمِ اسرارند و باید برایشان از جان‌مایه گذاشت.

  2. سطح میانی (همدلی و هم‌زبانی جمعی): آن‌هایی که تعاملات روزمره و متعددی با آن‌ها داریم و برقراری ارتباط حسنه و اخلاق کریمانه، با همه آن‌ها ضروری است، اما این افراد کلیدِ ورود به اتاقِ خلوت رفاقت، ندارند.

  3. سطح همگانی (حسنِ معاشرت عامه با غریبه‌ها): نباید رفاقت چنان ما را به خود مشغول کند که از حال مردم و وظایف اجتماعی‌مان غفلت کنیم.

لوگو نشریه قطعه گمشده

آفات رفاقت!

کنار هر گنجی، ماریست! رفاقت هم که از بزرگترین نعمتهای الهی و از بارزترین فرصتهای موجود در فضای دانشگاه ما و جمع های حزب اللهی است، آفاتی دارد که فعلاً روی چندتایی از آنها تأمل میکنیم؛ لابد میپرسید پس درمان این آفتها چه میشود؟!

درمانش باشد برای بعد! فعلاَ بگذارید اصل مسأله و آفت، درست خیس بخورد، درمانش را دفعه بعد، میگوییم!!!

اصل آفت

آفت شناسی!

افراط در رفاقت

آنقدر وقت و فکر و ذکر همدیگر را میگیرند که دیگر، نظراً و عملاً به هیچ کس و کار دیگری نمیرسند!

در این آفت، هم حجم زیادی از وقت طرفین گرفته میشود و هم آنچنان مشغله ذهنی برای آنها درست میشود که دیگر مخ، قفل می کند.

تفریط در رفاقت

اینها از آن روی پشت بام می افتند؛ گویی نه به اهمیت رفاقت توجه دارند و نه برای حفظ و نگهداشت رفیق، هزینه میکنند. (هزینه زمانی، عاطفی، ریالی و...)

گویا این دوستان حکمت12 نهج البلاغه را نخوانده اند: ناتوان‏ترین مردم کسی است که در دوست یابی ناتوان است، و از او ناتوان‏تر آنکه دوستان خود را از دست بدهد.

رقابت در رفاقت + انحصار در رفاقت

مسابقه بر سر تصاحب رفیق و نگرانی برای از دست دادنِ دوست، آفتی دیگر است. گویی یک جماعتی بر سر یک نفر با هم میخواهند دوئل کنند و اگر کسی او را به دست آورد میخواهد با چنگ و دندان حفظش کند و چشم ندارد که دوستش حتی جواب سلام دیگری را دهد. در این آفت دائماً اضطراب از دست دادنِ رفیق، مخ آدم را سوراخ میکند و هر مصاحبت و لبخند، یک تهدید محسوب میشود!

خطوات شیطان

شیطان در کمین دو برادر مؤمنی است که بخواهند یک رابطه و رفاقت ایمانی پایدار و ماندگار داشته باشند. او که اصلاً چشم دیدن یک تعامل صحیحِ شرعی و اخلاقی را ندارد، از حربه معروفش بهره میبرد: وسوسه و انحراف.

آفت زدایی رفاقت از این سم مهلک و دشمنِ کارکشته، خیلی مراقبت فردی و جمعی می طلبد؛ اما اگر در معرض چنین آفتی قرار گرفتیم، نباید اصل رفاقت را قربانی کنیم؛ حتماً راه حلهای مناسبی در کتب اخلاقی هست...

بی توجهی به سطوح ارتباط و بقیه مردم

رفاقت و تعامل و مدارا با مردم، سه سطح دارد:

  1. مغز ارتباط، و رفاقتِ جانی و ایمانی: همانجایی که رفقا تاحدی محرم اسرار همدیگر شده و شریک شادی و غمِ هم میشوند.

  2. رفاقت میانه و همدلی و همزبانی جمعی: لایه دوم رفاقت، دوستان و اطرافیانی هستند که هرچند در لایه مرکزی و عمقِ میدان رفاقت نیستند، اما تعاملات روزمره و متعددی با آنها داریم و برقراری ارتباط حسنه و اخلاق کریمانه، با همه آنها ضروریست، هرچند این افراد کلیدِ ورود به اتاقِ خلوت رفاقت، ندارند.

  3. حسنِ معاشرت عامه با غریبه ها: عموم مردم و رهگذران و غریبه ها، یا برادران دینیِ ما هستند، یا انسانهایی مثل ما. (نامه53 نهج البلاغه: فإنّهم صنفان إمّا أخ لک فی الدین و إمّا نظیر لک فی الخلق) نباید رفاقت چنان ما را به خود مشغول کند که از حال مردم و وظایف اجتماعیمان غفلت کنیم.

هدیه دادن عیوب!

دوستی درست عینهو باغبانی سه مرحله دارد: کاشت+داشت+برداشت؛ تا تخم و شخم نباشد، خبری از محصول نیست. ما باید بذر درشت بکاریم و آنرا درست بداریم تا دوست برداریم و عمده مشکل آنجاست که میخواهیم یکهو برداریم بدون آنکه...! و همین میشود که رفاقت میشود عداوت: عاجزترین مردم کسیست که نتواند دوستی اختیار کند و عاجزتر از او کسیست که دوستی به دست آورد ولی نتواند او را نگاه دارد.

القصه: داستان دوستی هم نیاز به تازه کردن و غرس کردن و هرس کردن دارد. اگر کمیت و کیفیت و غایت دوستی درست است، بی شک فراز و نشیب هم توی راه طولانیش، نمک آش است. اختلاف، شرط رشد و بخشی از جذابیتها و ظرفیتهای این " گُلکاری" است؛ اینکه چطور به خودمان و رفیق طریقمان کمک کنیم تا عیوبش را به او "هدیه" دهیم، قاعده و آداب دارد؛ اصلاً رفیق خوب، آینه رفیقش است و او را اصلاح میکند؛ تا هم رفاقت، تر و تازه شود و هم رفیق، رشیدتر و قوی تر. دوستی، عین مسلمانی است:

برو هر دم دلت را تازه گردان                         مسلمان شو، مسلمان شو، مسلمان

برای اصلاح و انتقاد و به امید اینکه آفات رفاقت، به برکات محصولات بدل شود، رعایت شرایط زیر ضروریست:

در حوزه نظری (نیت و پندار)

در حوزه عملی (روش و رفتار)

  1.   از سر خیرخواهی و به نیت الهی (با قصد تکامل و اصلاح نه عیب جویی و کینه توزی)
  2. مقدم داشتن عیوب خود بر عیوب رفقا
  3. اندیشه و برخورد سازنده و مثبت  
  4.  با رعایت انصاف نظری و عملی
  1.    گرم و نرم و صمیمی
  2.   در خلوت و خصوصی (و نه جمعی و در حضور دیگران)
  3. بدون تحقیر و تخریب و آبرو ریزی
  4. ترجیحاً همراه با راهکار و پیشنهاد

عیار دوستی شما چند است؟!

طلای رفاقت با سه محک سنجیده میشود:

 

شاخص رفاقت

+ (درست)

- (غلط)

1

غایت (هدف)

الهی: رشد و کمال؛ فی الدنیا حسنه و فی الآخره حسنه.

امام صادق(ع): دوست تو آنست که زینت تو را زینت خودش ببیند و عیب و نقصان تو را عیب خویش بشمارد. (میزان الحکمه، ج5، ص310)

مادی: فقط مادیات

2

کیفیت (چگونگی)

  1. توجه به رشدِ متعادل دو طرف.
  2. اولویت دادن دوست بر خود.
  3. رعایت شأن و حرمت دوست.
  4. واقع بینی در رفاقت و توقع معقول از رفیق (ضعفهایش را بپذیری.)
  5. او را همانگونه که هست دوست بداری (واقعیت موجودِ او را دوست بداری و نه توهم ساختگی از او را!)
  6. عیوب و عتاب را در خلوت و فضای خصوصی، خلاصه کنی.

جهت و سوی رفاقت را اشتباه گرفتن! یعنی اینکه به جای اینکه "با هم" به یک سو نگاه کنیم، "به هم" نگاه کنیم! (عشق "به هم" نگاه کردن نیست، "باهم" نگران یک سو بودن است! "آنتوآن دوسنت اگزوپری")

3

کمیت (میزان)

  1. اهتمام به رشد در کنار هم، به ویژه در سختی ها.
  2. دریغ و مضایقه نکردن (از نظر مشورت، معنویت، مادیات و وقت گذاشتن.)
  3. دوستِ صادقِ تو آنست که تو را در گرفتاریها رها نکند و تنها نگذارد. (امام صادق(ع))

افراط یا تفریط (کمتر ویا بیشتر از مقدار لازم)

 

مخلص کلام:

"دوست" را باید در مسیر رضایت خدا و برای خودش "دوست" داشته باشیم نه برای خودمان و خودخواهانه؛ در نتیجه باید دوست را مانند خودمان (بلکه عزیزتر) بدانیم؛ و او را بر خود، مقدم بداریم و با پذیرفتن خلقیات و روحیات و نقصهایش، در رفاقت نه "کم" بگذاریم و نه "زیاد". اگر رفاقتمان از اعتدال خارج شود، رفاقت افراطی میشود!

بی مقدمه:

دلا یاران سه قسم اند ار بدانی                       زبانی اند و نانی اند و جانی

به نانی نان بده، وآنگه برانش                         ترحم کن تو با یار زبانی

ولیکن یار جانی را نگه دار                             به پایش جان بده تا میتوانی

مولانا، جدول رفاقت را ترسیم می کند:

سنخ رفاقت

مدل رفاقت

ویژگی اصلی رفاقت

نحوه مواجهه با این رفقا

نسبت رفاقت

1

زبانی

دخترانه!

ظاهری و سطحی: قربان و صدقه کلامی

مدارا و همراهی زبانی؛ خوش کلامی و لبخند

غلبه کمیت بر کیفیت

2

نانی

پسرانه!

منفعت طلبانه: تا پول داری، رفیقتم

در عین رعایت فاصله، تأمین نیازهای معقول، مقدور و مشروع

فقط کمیت

3

جانی

مردانه!

جانانه و صادقانه: توجه به رشد و تعالی (مصالح رفاقتی)

با تمام توان، هر آنچه برای اعتلا و استحکام رابطه لازم است.

غلبه کیفیت بر کمیت

فعلاً، لطفاً بر همین تأمل کنیم؛ راجع به دوستی های افراطی و غیر افراطی، تلنگرهای زیادی خواهیم داشت؛ انشاالله.

دردمندِ سربلند

ابزار هدایت به بالای صفحه